عدم انجام به موقع سرویس های دوره ای خودرو می‌تواند آسیب‌های فراوانی را برای تمامی بخش‌های خودرو مخصوصا مجموعه فنی به‌همراه داشته باشد از این رو انجام به موقع سرویس های دوره ای خودرو بدین منظور لازم و ضروری است. در این مقاله به این موضوع پرداخته ایم که سرویس های دوره ای خودرو شامل کدام موارد است.

سرویس دوره ای خودرو چیست؟
شاید وقتی موضوع سرویس های دوره ای خودرو را بشنویم آن را محدود به کارهای ساده ای هم چون تعویض روغن یا مایع خنک کننده رادیاتور بدانیم. اما این تصور ساده از سرویس های دوره ای اشتباه است و به طور کلی سرویس های دوره ای به مجموعه ای از اقدامات گفته می شود که در فواصل زمانی معین انجام می شود و در آن قطعات مصرفی خودرو مورد بررسی قرار گرفته تا برای تعمیر و یا تعویض تشخیص داده شوند. زیرا در صورت بی توجهی به انجام سرویس های دوره ای قطعات مصرفی، عمر مفید این قطعات به زودی به پایان می رسد و هزینه های زیادی  را برای تعویض آن ها برای صاحب خودرو به بار می آورد.

انواع سرویس دوره‌ای خودرو

سرویس‌های دوره‌ای خودرو به چند دسته تقسیم می‌شوند:

۱. تعمیر و نگهداری منظم: این کار شامل تعویض روغن، لنت و فیلترهاست و کمتر پیش می‌آید راننده‌ای از آن غفلت کند.

۲. سرویس‌های موقت یا میان‌دوره: این سرویس هر ۶ ماه یک‌بار یا هر ۹۰۰۰ کیلومتر انجام می‌شود. در این فرایند فقط قطعات اصلی خودرو را بررسی می‌کنند و تقریبا ۱٫۵ ساعت طول می‌کشد. بیشتر راننده‌ها این کار را انجام نمی‌دهند.

۳. سرویس کامل: یک بار در سال یا هر ۱۹۰۰۰ کیلومتر یک بار انجام می‌شود. در این فرایند ۴۰ یا ۵۰ قسمت از خودرو را بررسی می‌کنند و ممکن است حدود ۳ ساعت طول بکشد. این سرویس همه چیز از روغن و سایر مایعات گرفته تا لاستیک، موتور، باتری، ترمز و فواصل تعویض تسمه‌تایم را پوشش می‌دهد. معمولا در ایران کمتر کسی این سرویس را هر سال انجام می‌دهد و خیلی‌ها هر چند سال یک‌بار هم این کار را نمی‌کنند.

۴. سرویس نمایندگی: خدماتی است که در نمایندگی‌ها انجام می‌شود. درباره فواصل این سرویس، کارخانه سازنده خودرو تصمیم می‌گیرد و بازه زمانی یا مسافت تعیین‌شده آن در کتابچه راهنمای مالک نوشته شده است. البته نمایندگی‌ها معمولا یک سرویس اولیه و ثانویه هم دارند و بعد سرویس‌های دوره‌ای را برای خریدار انجام می‌دهند.

فواید و معایب سرویس های دوره‌ ای خودرو
از مزایای انجام سرویس های دوره ای خودرو این است که نیاز به کارهای اضافی برای تصمیم‌گیری در مورد سرویس‌دهی را به کلی از بین می‌برد. به این معنا که شما شاید دقیقاً ندانید چه زمانی باید روغن ماشین را عوض کنید و یا این‌که اصلاً نمی‌دانید چرا باید کلیه قسمت‌های مکانیکی خودرو در زمان‌های خاصی چک شود.

اگرچه هزینه‌های اولیه سرویس دوره‌ ای ممکن است به نظر زیاد برسد، اما این نوع خدمات از هزینه‌های بلند‌مدت می‌کاهد. استفاده از سرویس‌ های دوره‌ ای خودرو به معنای این است که شما ماشین خود را از نظر سلامت مکانیکی بیمه کرده‌اید. همچنین خدمات دوره‌ای خودرو بیشتر به داده‌های زمانی و تجزیه و تحلیل متکی است.

نکته منفی در سرویس های دوره‌ ای خودرو، انجام فعالیت‌های غیرضروری است؛ تخمین زده می‌شود که تا ۳۰٪ کارهای پیشگیرانه برای سلامت خودرو بیش از نیاز واقعی انجام می‌شود. برخی از نمایندگی‌ها فواصل زمانی سرویس های دوره ای خودرو را کاهش می‌دهند. برای مثال، تست باتری حداکثر برای دو بار در سال، آن هم برای افرادی که به‎‎‌طور مداوم با خودروی خود کار می‌کنند ضروری است؛ اما نمایندگی طرف قرارداد شما ممکن است به جای دو بار در سال، چهار بار در سال را برای بازدید دوره ای تعیین کند. این مقدار بیش از حد مجاز است، و هدف از این کار تنها می‌تواند دریافت هزینه بیشتر از افراد باشد.

در ادامه برخی از مهمترین مواردی که هنگام انجام سرویس دوره‌ای خودرو باید انجام دهید را بیان می‌کنیم:

تعویض روغن و فیلتر آن
یکی از موارد مهم سرویس های دوره ای خودرو تعویض به موقع روغن موتور است. وظیفه روغن موتور جلوگیری از اصطکاک قطعات متحرک سیستم پیشرانه و روان ساختن حرکت آن هاست. زیرا در صورت نبود روغن موتور این قطعات به یکدیگر مستقیما برخورد کرده و اصطکاک به وجود آمده سبب آسیب دیدن و خرابی سریع آن ها می شود. اگر روغن موتور به موقع تعویض نشود و یا روغن بی کیفیت استفاده شود آسیب دیدن و خراب شدن قطعات سیستم پیشرانه حتمی خواهد بود.

برای این که بدانید کدام روغن موتور مناسب خودرویتان است توصیه می شود که به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و یا از طریق مراکز خدمات رسمی شرکت سازنده خودروی خود جویا شوید. به طور معمول شرکت های خودروسازی زمان تعویض روغن موتور را هر ده تا دوازده هزار کیلومتر کارکرد توصیه می کنند اما بنا به نظر بسیاری از کارشناسان بهتر است زمان تعویض روغن موتور زودتر انجام شود. البته ضروری است به هنگام تعویض روغن، فیلتر آن نیز تعویض شود زیرا تعویض روغن بدون تعویض فیلتر کاری کاملا غیر فنی و اشتباه است.

چک کردن منظم تایرها
یکی از موارد مهم در سرویس های دوره ای خودرو کنترل تایرهاست. زیرا امکان حرکت چرخ ها بر روی جاده تنها با تایرها امکان پذیر است و از این رو اهمیت زیادی دارد. برای عملکرد صحیح تایرها علاوه بر ساییده نبودن آن ها باید فشار باد آن ها نیز مناسب باشد.

معمولا خودروسازان برای اطلاع از میزان تنظیم باد تایرها آن را در ستون درب راننده الصاق می کنند. نکته مهم در تنظیم باد تایرها آن است که در حالت سرد بودن باد آن ها اندازه گیری و تنظیم شود. زیاد بودن باد تایرها سبب ساییده شدن بخش میانی آن شده و نیز کم بودن باد تایرها هم میزان مصرف سوخت را افزایش داده و هم ساییده شدن بخش های کناری تایر را به دنبال دارد. به طور کلی تنظیم نبودن فشار باد، یکی از عوامل موثر در لاستیک سایی محسوب می شود.

کنترل سایر روغن ها و مایعات خودرو
یکی دیگر از موارد سرویس های دوره ای خودرو بررسی  و بازدید روغن ها و سایر مایعات خودرو است. از این رو بازدید روغن گیربکس، روغن ترمز، روغن هیدرولیک فرمان، مایع شیشه شور و مایع رادیاتور برای جلوگیری به بار آمدن خسارات زیاد امری ضروری است. برای مثال اگر در آب رادیاتور روغن مشاهده کردید به احتمال زیاد واشر سرسیلندر دچار آسیب شده است که با تعویض آن می توان به این مساله نیز پی برد. به طور کلی توصیه می شود هر سال یک بار تمام مایعات و روغن های خودرو تعویض شود تا از این جهت هم قطعات سالم مانده و هم عمر بیشتری داشته باشند.

کنترل تسمه ها
یکی از مواردی که جزو سرویس های دوره ای خاص خودرو محسوب می شود، بازدید و کنترل تسمه هاست. دما و حرارت زیاد موتور سبب کاهش عمر تسمه ها می شود و از این رو تعویض به موقع آن ها لازم است و نباید در این کار سهل انگاری و تاخیر صورت گیرد.

با مشاهده هر گونه پارگی و زخمی بودن تسمه ها باید در اسرع وقت آن ها را تعویض کنید. تسمه تایم مهم ترین تسمه در سیستم خودور است که آسیب دیدن آن می تواند سبب خراب شدن قطعاتی شود که خسارت زیادی به همراه دارد. تسمه دینام هم یکی از تسمه های مهم خودرو است که با داشتن آچار ساده هم امکان تعویض آن را خواهید داشت. پس توصیه می شود همیشه یک تسمه دینام یدک را در جعبه ابزار خود به همراه داشته باشید.

بازدید شمع ها
از دیگر موارد سرویس های دوره ای خودرو بازدید و کنترل شمع هاست. وظیفه شمع ها جرقه زدن و مشتعل کردن سوخت و اکسیژن در محفظه احتراق است. از این رو کنترل و بازدید منظم آن ها ضروری است.

در صورت خرابی شمع ها پیامدهایی از جمله استارت های پی در پی، کاهش شتاب، احتراق ناقض سوخت، لرزش موتور به هنگام دور آرام و نیز خروج دود آبی رنگ ایجاد خواهد شد. باید دقت داشته باشید قسمت نوک شمع ها به رنگ سفید بوده و اثری از زنگ زدگی، سیاه شدن و چربی در آن دیده نشود.

بازدید باتری
به عنوان آخرین مورد در سرویس های دوره ای خودرو، کنترل و بازدید منظم باتری است. وظیفه باتری تامین جریان برق سیستم خودرو به هنگام استراحت خودرو است. یعنی زمانی که قصد داریم خودرو را روشن کنیم و استارت بزنیم.کنترل و سرویس دوره ای باتری برای جلوگیری از خراب شدن آن لازم است. زیرا در اثر کارکرد نامناسب دینام ممکن است به باتری هم آسیب وارد شود.

قیمت متوسط یک سرویس خودرو
وقتی صحبت از خدمات سرویس خودرو می شود، هیچ استانداردی برای هزینه و قیمت آن وجود ندارد. قیمت سرویس می تواند از یک تعمیرگاه به تعمیرگاه بعدی و از شهری به شهر دیگر متفاوت باشد. همچنین تعداد و لیست خدماتی که یک تعمیرگاه خاص به عنوان سرویس و با انواع مختلف ارائه می دهد نیز با تعمیرگاه دیگر متفاوت است. هرچه مراحل بیشتری انجام شود و قطعات بیشتری بررسی شوند، سرویس مورد نظر هزینه بیشتری نیز به همراه دارد.

خب سوال اینجاست که متوسط هزینه یک سرویس کامل اتومبیل چقدر است؟ همچنین لازم است که به خاطر داشته باشید که هر کار اضافی علاوه بر آن، باعث تحمیل هزینه اضافی خواهد شد. باز هم به شما می گوییم، هزینه سرویس خودرو به عوامل مختلفی وابسته است.

سرویس خودرو چقدر زمان می برد؟
اگر تنها قصد یک تعویض روغن و فیلتر ساده دارید، می توانید انتظار داشته باشید که سرویس اتومبیل شما در ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به طور کامل انجام شود. یک سرویس موقت، اغلب حداقل به ۲ ساعت زمان نیاز دارد. این موضوع بستگی به تعداد موارد موجود در چک لیست سرویس خودرو دارد.

برای خدمات کامل خودرو می توانید حداقل ۳ ساعت را در تعمیرگاه بگذرانید. هرچه سرویس دهی جامع تر و کامل تر باشد، زمان طولانی تری برای تکمیل فرآیند آن لازم است. این اعداد و ارقام، بدون در نظر گرفتن موارد و خدمات اضافی که احتمال دارد از سوی تعمیرگاه توصیه شود ارائه شده اند.

جمع بندی
مطالبی که مطرح شد شامل مهم ترین موارد در سرویس های دوره ای خودرو است. از این رو رانندگان گرامی ضروری است به تک تک این موارد توجه نشان دهند و در سرویس های دوره ای خودرو هر یک از این موارد را مورد کنترل و بازدید قرار دهند. زیرا مشاهده شده در بسیاری از موارد رانندگان نسبت به سرویس های دوره ای خودرو اهمیت چندانی نداده و همین موضوع سبب می شود که خسارات بسیاری برای تعویض قطعاتی به بار آید که با سرویس دوره ای منظم جلوی این خسارت ها گرفته می شد.