در سفرهای جاده‌ای، راننده وظیفه‌ی سنگینی برعهده دارد؛ ازاین‌رو، بررسی ایمنی خودرو و وضعیت جاده‌ها بسیار مهم است. در این مقاله توصیه‌های مهم برای ایمن‌کردن هرچه‌ بیشتر خودرو را ذکر خواهیم کرد. تمام این توصیه‌ها براساس تجربه و اطلاعات موجود در رسانه‌های معتبر جمع‌آوری شده که در تجربه‌ی سفری بی‌دغدغه با خودرو می‌تواند مؤثر باشد.

مطمئن‌ترین راه برای ایمن‌کردن خودرو
اگر وقت کافی ندارید یا به‌دلایل مختلف امکان بررسی خودرو وجود ندارد، بهترین راه مراجعه به متخصص است. حداقل سه روز یا در بهترین حالت یک هفته قبل از سفر، خودرو را به مراکز معتبر و نزد تعمیرکار متخصص ببرید تا تمام کارهای لازم برای ایمنی انجام شود. متخصص با درنظرگرفتن نوع خودرو و تجهیزات ایمنی و مدت زمان سفر، بخش‌های مختلف مثل روغن موتور، سیستم فرمان، لاستیک‌ها، باتری، ترمزها، جعبه‌دنده و سیستم اگزوز را بررسی می‌کند.

خودتان دست‌به‌کار شوید
مراجعه به متخصص و مکانیک مطمئن‌ترین راه است؛ اما بازهم احتمال خرابی خودرو را صفر نمی‌کند. درهرصورت، می‌توانید خودتان دست‌به‌کار شوید و بخش‌های مختلف خودرو را بررسی کنید.

بررسی روغن‌ها و مایعات
همیشه اولین کار برای درنظرگرفتن وضعیت خودرو، بررسی روغن‌ها و مایعات است. وضعیت روغن موتور و زمان تعویض آن را بررسی کنید. اگر زمان تعویض نزدیک است، قبل سفر و زدن به جاده، روغن موتور تمیز به خودرو اضافه کنید. براساس مدل خودرو و توضیح دفترچه‌ی راهنما و آب‌و‌هوا، روغن موتور مناسب را انتخاب کنید. در نظر بگیرید اگر زمان زیادی در مقصد سفر رانندگی می‌کنید، ممکن است روغن موتور همیشگی که در محل زندگی استفاده می‌شود، به‌دلایل فشار جوّی و گرم و سردی هوا، عملکرد مناسبی در سفر نداشته باشد. روغن‌های جعبه‌دنده و دیفرانسیل را فراموش نکنید. این روغن‌ها معمولا بیشتر از روغن موتور دوام می‌آورند (برخی تا همیشه ضمانت دارند)؛ اما برای اطمینان‌خاطر بیشتر زمان توصیه‌شده برای تعویضشان را از دفترچه راهنمای خودرو بررسی کنید. کارشناسان توصیه می‌کنند پس از هر ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، روغن جعبه‌دنده تعویض شود. رادیاتور نقش مهمی در عملکرد مناسب خودرو برعهده دارد؛ بنابراین حتما وضعیت آب را بررسی کنید. تقریبا پس از هر ۸۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، سیستم خنک‌کننده و رادیاتور را باید تمیز کرد و شست‌وشو داد.

خودروهای مدرن که در چهار سال گذشته تولید شده‌اند، از مایع خنک‌کننده‌ی متفاوتی استفاده می‌کنند؛ بنابراین، تا کارکرد بیش از ۲۰۰,۰۰۰ کیلومتر مشکلی نخواهند داشت. این نکته را در نظر بگیرید تمام خودروها از یک نوع مایع خنک‌کننده استفاده نمی‌کنند. اگر حس کردید هنگام ترمزگیری، پدال حالت اسفنجی دارد یا بیشتر از حدمعمول به پایین می‌رود، حتما روغن ترمز را بررسی کنید. قبل از سفر، مخزن روغن ترمز را پر کنید و درصورت ۶۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، آن را کاملا تمیز کنید. بیشتر خودروهای امروز بازار ایران از سیستم هیدرولیک فرمان استفاده می‌کنند که احتمال کثیف‌شدنش وجود دارد. معمولا اولین نشانه‌ی کثیف‌شدن روغن سیستم فرمان، پاسخ‌گویی و حساسیت کمتر است. وضعیت روغن هیدرولیک را بررسی و درصورت ۴۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، برای اطمینان از عملکرد مناسب سیستم فرمان به تعمیرگاه مراجعه کنید. سفرهای جاده‌ای و طولانی به‌معنی کثیف‌شدن خودرو است و در بدنه‌ی خودرو، تمیزبودن شیشه‌ی جلو از هیچ‌چیز دیگری مهم‌تر نیست؛ بنابراین، حتما از پُربودن مخزن شیشه‌شوی مطمئن شوید.

بررسی لاستیک‌ها
لاستیک‌ها در ایمنی و راحتی و مصرف سوخت خودرو نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ بنابراین، باید در وضعیت مطلوبی باشند. مصرف سوخت خودرو برای هر راننده‌ای مهم است و لاستیک‌های پرباد یا کم‌باد بر مصرف سوخت تأثیر منفی می‌گذارند. علاوه‌براین، فشار و باد نامناسب بر سرعت استهلاک لاستیک می‌افزاید. قبل از سفر، وضعیت باد لاستیک‌ها را بررسی کنید و به‌یاد داشته باشید پس از هر ۲,۰۰۰ کیلومتر کارکرد و با تغییر فصل، این‌ کار را تکرار کنید. معمولا اگر باد لاستیک زیاد باشد، بخش میانی لاستیک و اگر فشار و باد کم باشد، بخش جانبی لاستیک صاف‌تر می‌شود. حتی اگر همیشه باد لاستیک‌ها مناسب باشد، بازهم به‌دلیل تغییرات سیستم تعلیق و وزن و وضعیت جاده، لاستیک مستهلک می‌شود. تعویض لاستیک‌های چپ و راست یا عقب و جلو در عمر بیشتر لاستیک تأثیر دارد. بهتر است پس از هر ۱۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، لاستیک‌ها را جابه‌جا کنید. به وضعیت آج و بخش‌های مختلف لاستیک هم دقت کنید. اگر فکر می‌کنید لاستیک‌ها مستهلک شده‌اند و ضخامت آج درحدود ۱.۶ میلی‌متر است، لاستیک باید تعویض شود. عمر لاستیک را بین ۴۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ در نظر بگیرید؛ اما درصورت آسیب‌دیدن، به‌سرعت باید تعویض شود.

بررسی قطعه‌های کوچک و تمام‌شدنی
خودرو از قطعه‌های مختلفی تشکیل شده که برای عملکرد مناسب، باید در وضعیت مطلوبی باشند. لنت‌های ترمز اصطکاک لازم برای کاهش سرعت و ترمزگیری را فراهم می‌کنند. به‌مرورزمان و استفاده‌ی بیشتر و نازک‌شدن، لنت کارایی اولیه‌ را از دست می‌دهد. صدای جیغ هنگام ترمزگیری، یکی از علائم واضح‌ ازبین‌رفتن لنت‌ها است. قبل از سفر، از وضعیت مناسب لنت‌های ترمز مطمئن شوید. براساس مدل لنت و نحوه‌‌ی ترمزگیری، لنت‌ها از ۴۰,۰۰۰ تا ۱۱۰,۰۰۰ کیلومتر عمر می‌کنند. قطعا در سفر‌های جاده‌ای، علاوه‌بر شیشه‌ی جلو و بدنه، قطعات دیگر خودرو مثل فیلترها هم کثیف می‌شوند. فیلتر هوا نقش مهمی در آزادکردن نهایت قدرت پیشرانه و مصرف سوخت و هوای تمیز کابین خودرو ایفا می‌کند. معمولا با پس از هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد، باید فیلتر هوا را تعویض کرد؛ اما بهتر است این قطعه را پیش از سفر نو کنید. یکی از بخش‌های مهم خودرو در سفرهای طولانی، چراغ‌های عقب و جلو هستند. حتما از سالم‌بودن تمام چراغ‌های جلو، ترمز، دنده‌عقب، کابین و فلاشرها مطمئن شوید. درنظر بگیرید خرابی چراغ‌ها علاوه‌بر خطرناک‌بودن برای سرنشینان و دیگر خودروها، جریمه‌ی پلیس را هم در پی خواهد داشت. بررسی تسمه‌‌تایم شاید کاری تخصصی باشد؛ اما هر راننده می‌تواند حداقل از سلامت کلی آن مطمئن شود. برای اطمینان از سفتی جایگاه تسمه، کافی است فقط کمی آن را تکان دهید. همچنین، به نبودن هرگونه پارگی و مشکل در دندانه‌های تسمه هم دقت کنید. یکی دیگر از کارهای آسان‌ در بررسی ایمنی خودرو، وضعیت شلنگ‌ها و سیم‌کشی است. بادقت به نقطه‌های اتصال سیم‌ها نگاه کنید تا هیچ‌گونه نشتی و خوردگی وجود نداشته باشد. اگر عمر باتری خودرو بیش از دو سال است، به اتصال سرهای منفی و مثبت دقت کنید تا بدون مشکل باشند. اگر زمان زیادی از نصب باتری می‌گذرد، بهتر است برای بررسی کامل باتری به تعمیرگاه مراجعه کنید.

آماده‌کردن تجهیزات موردنیاز سفر
مدارک شناسایی، گواهینامه‌ی رانندگی، کارت‎های اعتباری و دیگر تجهیزات موردنیاز برای سفر را فراموش نکنید. موارد زیر را براساس وضعیت جاده و مقصد سفر در نظر بگیرید.

• مدارک شناسایی و گواهینامه‌‌ی رانندگی
• دفترچه راهنمای خودرو
• چرخ یدکی
• بسته‌ی شرایط اضطراری خودرو
• بنزین اضافه
• نقشه‌ (کاغذی یا اپلیکیشن تلفن‌همراه هوشمند)
• پول نقد
• دفترچه یادداشت و خودکار و مداد
• جعبه‌ی کمک‌های اولیه
• چراغ‌قوه
• پاوربانک یا باتری اضافه
• شارژر USB
• اسپری حشره‌کش
• بطری‌ بزرگ آب
• دستمال کاغذی
• چتر
• کابل‌های اتصال تلفن همراه
• عینک‌‌های آفتابی
• دوربین‌
• پوشش ضدآفتاب شیشه‌ی خودرو
• مایع دست‌شویی
• قرص‌ مسکّن
• حوله
• لوازم بهداشت شخصی
• میان‌وعده سالم
• لوازم سرگرمی در سفر (مثل کتاب، بازی رومیزی، شطرنج و ساز)

بررسی نهایی
از سالم‌بودن برف‌پاک‌کن‌ها، چرخ یدکی، بوق، جعبه کمک‌های اولیه، کپسول آتش‌نشانی، ابزار اضطراری، پوشش‌های ضدآفتاب، سیستم صوتی و راهیاب و تهویه و بخاری مطمئن شوید. پس از بررسی تمام این‌ها، چند دقیقه در جاده‌ رانندگی و به صداها و تکان‌ها و لرزش‌های غیرمعمول توجه کنید تا اگر مشکلی وجود داشت، شناسایی شود. به‌یاد داشته باشید با تمام بررسی‌های پیش از سفر به‌وسیله‌ی تعمیرکار یا خودتان، هیچ تضمینی برای نبود مشکل در جاده وجود ندارد. بنابراین، حداقل لوازم موردنیاز برای موقعیت بحرانی مثل پتو، چراغ‌قوه، باتری اضافه و کمی آب و غذا را همراه داشته باشید. همچنین، یک نسخه کپی از مدارک شناسایی و خودرو و شماره‌‌تلفن‌های ضروری با خودتان ببرید. بهتر است یک کپی اضافی هم از سوئیچ خودرو داشته باشید.