راننده‌ای را تصور کنید که به جای متمرکز کردن حواس خود بر انجام دقیق عمل رانندگی در یک شب سرد زمستانی، از سرما به خود می‌پیچد و بدنش همانند ویبراتور تلفن‌ همراه مدام در حال لرزش است؛ سرنشینان نیز شرایط مشابهی دارند و بخارات سفید رنگ از مجاری تنفسی‌شان به بیرون منتشر می‌شود. در چنین شرایطی عملا سواری گرفتن از خودرو به یکی از آزاردهنده‌ترین کارها بدل می‌شود. اینجاست که می‌توان به اهمیت بالای عملکرد صحیح سیستم گرمایش اتومبیل پی برد.

با توجه به آنکه در فصل سرما قرار داریم، بر آن شدیم تا شما عزیزان را از نحوه عملکرد سیستم بخاری خودرو و عواملی که در صحت کارکرد آن خدشه وارد می‌کنند، مطلع سازیم. لطفا در ادامه با ما همراه شوید.

بخاری خودرو چگونه عمل می‌کند؟
سیستم گرمایشی اتومبیل انرژی خود را از همان حرارت تولید شده توسط پیشرانه دریافت می‌کند و احتیاج به هیچ گونه منبع خارجی تامین انرژی و اخذ مستقیم نیرو از موتور (همانند کولر) ندارد. همانطور که اطلاع دارید، فرآیند احتراق سوخت در پیشرانه حرارت بسیار بالایی آزاد کرده و این گرما توسط مایع خنک کننده جذب می‌شود تا پس از گذر از رادیاتور، دمای آن تعدیل یافته و از حرارت موتور تا حد معمول کاسته شود.

این مایع خنک کننده (آب موتور) علاوه بر عبور از میان مجاری رادیاتور اصلی در قسمت جلوی خودرو، در سر راه خود از یک رادیاتور کوچکتر موسوم به رادیاتور بخاری نیز عبور می‌کند؛ بدنه رادیاتور بخاری گرمای مایع خنک کننده را جذب کرده و هوای اطراف خود را گرم می‌کند؛ این هوای گرم به وسیله فن دمنده‌ای که انرژی‌اش از باتری اتومبیل تامین می‌شود، به داخل اتاق فرستاده شده و بدین ترتیب دمای کابین به میزان کافی افزایش خواهد یافت.

مهمترین علل خرابی بخاری خودرو کدام است؟
موتور اتومبیل را روشن می‌کنید؛ اجازه می‌دهید تا دمای موتور به حالت عادی برسد؛ هوای بیرون سرد است، بنابراین طبق ارکان منطق و غریزه به سراغ تنظیمات سیستم گرمایش می‌روید تا بخاری خودرو را به کار بیاندازید اما برخلاف انتظار، هوایی که از دریچه‌ها به داخل اتاق خودرو دمیده می‌شود، علی‌رغم گرم بودن موتور حرارت کافی را برای سرنشینان تامین نمی‌کند! اینجاست که به عدم عملکرد صحیح بخاری خودرو پی می‌برید. در ادامه عواملی را که باعث بروز چنین رخدادی می‌شوند به شما معرفی می‌کنیم.

۱- گرفتگی لوله‌ها و مجاری آبرسانی به رادیاتور بخاری
اگر مایع خنک‌کننده حاوی مقدار کافی ماده ضدیخ (که همزمان ضد رسوب نیز هست) نباشد، به مرور رسوبات موتور وارد لوله‌ها و مجراهای رادیاتور بخاری شده و باعث گرفتگی مسیر عبور آب داغ از میان آن می‌شود. بنابراین رادیاتور بخاری به دلیل کاهش شدت و یا عدم جریان آب داغ، نمی‌تواند گرمای کافی جهت افزایش دمای هوای دمیده شده به داخل اتاق را فراهم کند. به منظور اجتناب از این مشکل، توصیه می شود همواره از وجود مقدار کافی ماده ضدیخ در آب موتور اطمینان حاصل کنید.

۲- خرابی ترموستات
ترموستات سوپاپی مکانیکی و خودکار است که درون آن با ماده حساس به حرارت پر شده است؛ این ماده پس از رسیدن به دمای معین، منبسط شده و راه عبور جریان آب داغ از موتور به سمت رادیاتور خودرو را باز می‌کند. اگر ترموستات خودرو خراب شود و مسیر آب بین موتور و رادیاتور همواره باز بماند، دمای مایع خنک کننده هیچگاه به دمای بهینه نخواهد رسید و در نتیجه، آب موتور نمی‌تواند انرژی کافی را در اختیار رادیاتور بخاری قرار داده و آن را به میزان کافی گرم کند. بدین ترتیب رادیاتور بخاری سرد مانده و انرژی گرمایی کمتری توسط فن دمنده به داخل کابین ارسال خواهد شد.

جهت اجتناب از این مشکل توصیه می‌شود هر سال و یا نهایتا هر دو سال، ترموستات خودرو با نمونه نو و اورجینال تعویض شود.

۳- کمبود مایع خنک کننده و یا هوا گرفتن مجاری آبرسانی موتور
در صورتی که درون پیشرانه به اندازه کافی مایعات خنک کننده وجود نداشته باشد و یا در مجاری آبرسانی به موتور هوا محبوس شده باشد، مایع خنک کننده به میزان کافی و با شدت مناسب به رادیاتور بخاری نرسیده و در نتیجه گرمای کمتری نیز عاید این بخش خواهد شد. توصیه می‌شود همواره از وجود مقدار کافی آب مخلوط با ضدیخ در رادیاتور و پیشرانه خودرو اطمینان حاصل کنید.

۴- نقص در عملکرد واترپمپ
انرژی که باعث به گردش در آمدن آب در پیشرانه و رادیاتورها می‌شود، از سوی واترپمپ تامین می‌گردد. هر گونه خللی در عملکرد این قطعه موجب کاهش شدت حرکت جریان آب داغ درون محفظه موتور و رادیاتورها شده و گرمای کمتری نصیب رادیاتور بخاری می‌شود.

گرچه واترپمپ‌ها معمولا عمر بالایی دارند و به راحتی خراب نمی‌شوند اما اگر مطمئن هستید که موارد ذکر شده قبلی در عملکرد بخاری خودروتان خلل وارد نساخته، بنابراین وجود نقص در واترپمپ محتمل خواهد بود و بایست نسبت به تعویض آن اقدام نمود.

با توجه به موارد ذکر شده، توصیه ما به منظور پیشگیری از بروز اخلال در عملکرد سیستم بخاری خودرو این است که همواره از مقدار کافی ضد یخ به صورت مخلوط در آب موتور استفاده شود، ترموستات را به موقع تعویض کرده و از صحت عملکرد فن دمنده و تنظیمات سیستم گرمایشی نیز اطمینان پیدا کنید تا در یک زمستان سرد، از گرمای لذتبخش بخاری خودروتان لذت کافی را ببرید.