در چنین مواقعی باید جوانب احتیاط را رعایت کرده و در اسرع وقت برای شناسایی و رفع مشکل ایجاد شده، اقدامات لازم را انجام دهید.

تاریخچه ترمز ضد قفل (ABS)
از سال‌ها پیش سعی شده که ترمزهایی تواید شوند که هنگام ترمز قفل نشوند، اما اولین سیستم ABS یا ترمز ضد قفل در دهه ۵۰ میلادی وارد بازار شد. این نوع سیستم توسط شرکت انگلیسی دانلوپ Dunlop)) که برای اولین‌بار سیستم Maxaret خود را داخل هواپیماها بکار برد، به دنیا معرفی شد.

سیستم هیدرولیکی Maxaret از قفل شدن چرخ‌های هواپیما روی انواع جاده‌ها و احتمال سرخوردن، انحراف و ساییدگی در چرخ‌ها را به مقدار قابل توجهی کم می‌کرد. بعد از مدتی، مهندسان و طراحان خودرو تصمیم گرفتند از این فناوری روی چرخ‌های انواع خودرو نیز استفاده کنند.

در دهه ۷۰ و ۸۰ میلای، سیستم ترمز ضد قفل توسط کمپانی‌های جنرال موتورز، بوش و کرایسلر پیشرفته‌تر شد و در سال ۱۹۸۵، فورد اسکورپیو اولین خودرویی بود که به صورت استاندارد به ترمز ضد قفل مجهز شد. طبق قانونی که در سال ۲۰۰۴ توسط اتحادیه اروپا تصویب شد، تمام خودروهای اروپایی باید به این سیستم مجهز باشند.

نقش ترمز ضد قفل (ABS)
نقش اصلی ترمز ضد قفل (ABS) حفظ سلامت راننده بوده و این این امکان را می‌دهد که در صورت ترمز اضطراری، بتوانید کنترل ماشین خود را در اختیار بگیرید. ترمز ضد قفل، با افزایش چسبندگی لاستیک‌ها حین ترمز، به راننده این امکان را می‌دهد که خودرو را به هر سمتی که خواست، هدایت کند.

در سیستم ABS برای این‌که چرخ‌ها به صورت ناگهانی قفل نشوند، باید اطلاعات مربوط به سرعت چرخش هر یک از چرخ‌ها، به صورت مداوم در اختیار کامپیوتر سیستم ABS قرار داده می‌شود. بر این اساس، یک سنسور جدا برای هر چرخ نصب شده است. به این ترتیب، کامپیوتر خودرو به صورت جداگانه و مجزا اطلاعات مربوط به هر چرخ را دریافت می‌کند.

نحوه عملکرد ترمز ABS
چند نوع ترمز ABS وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ترمز یک کاناله به همراه یک سنسور سرعت، ترمز سه کاناله به همراه سه سنسور سرعت و ترمز چهار کاناله به همراه چهار سنسور سرعت اشاره کرد. این ترمزها عملکرد ساده و یکسانی دارند و تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. خودروهای فاقد ترمز ABS هنگام ترمز لیز می‌خورند که این موضوع می‌تواند منجر به تصادف شود. مهم‌ترین عملکرد ABS کمک به فرمان‌پذیری و پایداری خودرو هنگام ترمز گرفتن است که همین موضوع امنیت راننده را به مقدار زیادی بالا می‌برد.

علت روشن شدن چراغ ABS
در صورت وجود نقص در ترمز ضد قفل، راننده حین ترمز نمی‌تواند تسلط لازم را روی خودرو داشته باشد. برای‌ این‌که ترمز ABS  بتواند به صورت لحظه‌ای عملکرد چرخ‌ها را ارزیابی کند و از قفل شدن آن‌ها جلوگیری کند، به چند سنسور مجهز شده است. در صورت نقص ABS، سنسورها با ارسال پیام به کامپیوتر باعث روشن شدن چراغ ABS شده و از این طریق به راننده اخطار داده می‌شود که مشکلی وجود دارد. در ادامه به چند علت روشن شدن چراغ ABS اشاره می‌کنیم:

• جابه‌جا شدن سوکت‌های متصل به سنسورها
• سوختن فیوز ABS
• اختلال در عملکر پمپ ABS
• خراب شدن رله ABS
• کاهش سطح روغن ترمز
• اختلال در عملکرد سنسورهای چرخ

خطر روشن شدن چراغ ABS
گاهی چراغ ABS روشن شده و بعد از چند ثانیه خاموش می‌شود. این عملکرد درست و عادی سیستم ABS را نشان می‌دهد و جای نگرانی نیست. اما اگر چراغ اخطار ABS روشن باقی بماند، یعنی مشکلی وجود دارد. در چنین شرایطی، بهتر است هرچه سریع‌تر مشکل را برطرف کنید، چون ترمز ABS برای حفظ جان راننده و سرنشینان بسیار ضروری است. هنگامی خرابی ترمز ABS خیلی جدی می‌شود که دو چراغ آن و چراغ سیستم ترمز به‌طور هم‌زمان روشن شوند و روشن بمانند. در این حالت بهترین کار این است که خودرو را کتوقف کنید و از امداد سیار برای رفع مشکل کمک بگیرید.

اجزای تشکیل دهنده ترمز ABS
سنسورهای سرعت، پمپ، سوپاپ‌ها و کنترل کننده اجزای تشکیل دهنده ترمز ABS هستند. کنترل کننده به عنوان یک سیستم کامپیوتری، نقش اصلی را در عملکرد ترمز ضدقفل ایفا می‌کند. کنترل پمپ‌ها و سیستم کنترل سرعت حین ترمزگیری‌های شدید از وظایف کنترل کننده است. به این ترتیب، سرعت چرخ‌ها هم‌زمان با کاهش سرعت خودرو کاهش پیدا می‌کند و مانع از قفل شدن چرخ‌ها می‌شود.

خودروهای فاقد ترمز ABS، در صورت ترمزگیری شدید، قفل می‌شوند. این موضوع کنترل خودرو توسط راننده را مختل می‌کند. اگر کنترل خودرو از دست راننده خارج شود، به‌خصوص در جاده‌های ناهموار و لغزنده، احتمال تصادف و انحراف از جاده افزایش پیدا می‌کند.

رفع ایراد مربوط به روشن شدن چراغ ABS
ممکن است تا به حال با مشکل روشن شدن چراغ ABS مواجه نشده باشید. اما اگر ناگهان چراغ ABS روشن شد و در این حالت باقی ماند، خودرو رو متوقف کرده و آن را خاموش کنید. بعد از گذشت چند ثانیه ماشین را دوباره روشن کنید تا سیستم ECU سنسورهای ABS را بررسی کند. روش بعدی، بیرون آوردن فیوز مربوط به ABS است. فیوز را چک کنید تا مطمئن شوید دچار آسیب یا سوختگی نشده باشد.

در نهایت، سطح روغن ترمز را بررسی کنید. برای این کار ابتدا درب محفظه موتور را باز و مخزن روغن ترمز را بررسی کنید. چنانچه سطح روغن ترمز از مقدار استاندارد پایین‌تر بود، کمی روغن ترمز به مخزن اضافه کنید.

جمع بندی
سیستم ABS یکی از مهم‌ترین امکانات ایمنی‌ست که به‌خصوص در خودروهای جدید بکار برده می‌شود. این سیستم به حفظ تماس لاستیک با سطح جاده حین ترمز کمک می‌کند. معمولاً رانندگی در جاده‌های سست و لغزنده ABS را فعال می‌کند و چراغ آن روشن می‌شود. گاهی چراغ ABS روشن می‌شود، اما دیگر خاموش نشده و قدرت ترمزگیری کاهش پیدا می‌کند. در چنین حالتی، سیستم ABS دچار مشکل شده و باید هرچه سریع‌تر برای رفع مشکل اقدام کنید. در صورتی‌که ایراد ترمز ABS برطرف نشود، امکان دارد جان سرنشینان حین ترمزهای شدید در جاده‌های لغزنده و مرطوب به خطر بیفتد.