وسایل نقلیه نیازمند مراقبت زیادی هستند تا عملکرد مطلوبی داشته باشند. فرقی نمی‌کند که درباره خودروی بنزینی صحبت کنیم یا یک خودروی برقی مدرن چراکه حداقل یک چیز مشترک است: به‌کارگیری هزاران قطعه و مایعات گوناگون برای کارکرد وسیله نقلیه شما احتمالاً با برخی از این مایعات از جمله روغن‌موتور و روغن ترمز آشنا هستید اما وسایل نقلیه به مایعات ضروری دیگری نیز احتیاج دارند. تقریباً همه سیستم‌های اصلی موجود در خودروها دارای انواع مایعات مخصوص خود هستند. این مایعات شاید برای روان کاری، خنک کاری و یا هر دو بکار روند. اگر مشتاق هستید با ۶ مایع ضروری خودرو آشنا شوید همراه ما باشید. دقت داشته باشید که ما به مایعات بسیار بدیهی همچون بنزین یا گازوئیل و مواردی همچون مایع شیشه‌شور اشاره نمی‌کنیم بلکه نمونه‌هایی را در نظر می‌گیریم که اکثر خودروها به آن‌ها نیاز دارند. همچنین باید خاطرنشان ساخت همه وسایل نقلیه از این مایعات استفاده نمی‌کنند. برای مثال خودروهای برقی نیازمند روغن‌موتور نیستند اما می‌توانند از مایع خنک‌کننده و گاهی اوقات روغن گیربکس استفاده کنند.

۶ مایع ضروری خودرو

روغن‌موتور
یکی از مهم‌ترین مایعات ضروری برای همه خودروهای درون‌سوز روغن‌موتور است. این مایع اساساً برای روان کاری قطعات متحرک موتور طراحی شده است. قطعاتی همچون میل‌لنگ، میل بادامک، پیستون و یاتاقان در معرض اصطکاک مداوم هستند و این اصطکاک می‌تواند باعث افزایش بسیار زیاد دما شود. مسئولیت اصلی روغن‌موتور جلوگیری از اصطکاک است که با روان کاری صورت می‌گیرد. البته وظایف روغن‌موتور فقط به این مورد ختم نمی‌شود و عملکرد دوم آن نیز جذب و دفع گرماست. روغن‌موتور باید حداقل یک یا دو بار در ماه بررسی شود. برای این کار کافی است نشانگر مخصوص روغن‌موتور را از جای خود در موتور خودرو درآورده و سطح آن و کیفیتش را بررسی نمایید.

روغن ترمز
روغن ترمز نیز جزو ضروری‌ترین مایعات تمامی خودروها حتی انواع برقی است. این روغن از انواع هیدرولیک است و در اکثر موارد از گلیکول که ترکیبی از الکل و گلیسیرین است ساخته می‌شود. روغن ترمز برای ایجاد فشار هیدرولیک ضروری به منظور فعال‌سازی سیستم ترمز خودرو بکار می‌رود. با اینکه اکثر خودروها دارای ترمزهای دیسکی یا کاسه‌ای هستند اما هر دو نوع ترمز به روغن موردبحث نیاز دارند. در هر دو نوع ترمز، مایع هیدرولیک فشاری ایجاد می‌کند که در نهایت منجر به فشرده شدن لنت‌ها به روتور یا کفشک خواهد شد. زمانی که این قطعات با یکدیگر تماس پیدا کنند اصطکاک رخ داده باعث کاهش سرعت خواهد شد. با اینکه خودروهای برقی به ترمزهای احیا شونده تکیه دارند اما سیستم ترمز استاندارد هم در آن‌ها وجود دارد. سیستم ترمز خودروها سیستمی بسته است به این معنی که نباید در حالت عادی به آن روغن اضافه کنید. البته با گذشت زمان این روغن کیفیت خود را از دست می‌دهد و امکان نشتی هم وجود دارد. روغن ترمز باید هر چند سال یک بار و کارکرد حدود ۴۵ تا ۷۵ هزار کیلومتر تعویض شود.

روغن گیربکس
روغن گیربکس یا واسکازین جزو ۶ مایع ضروری خودروست که در برخی خودروهای برقی نیز دیده می‌شود. با اینکه روغن‌های سنتی بر اساس نفت تولید می‌شوند اما نمونه‌های سنتتیک نیز وجود دارد. همانند روغن‌موتور، روغن گیربکس هم برای روان کاری قطعات داخلی بکار می‌رود و وظیفه بعدی آن نیز دور کردن گرما از قطعات حساس همچون دنده‌ها، کلاچ‌ها و… است. قبلاً به مقایسه روغن‌موتور و گیربکس پرداخته‌ایم و ضروری است با هر بار تعویض روغن به بررسی روغن گیربکس نیز بپردازید. برخی خودروها نیز دارای میله بررسی روغن گیربکس در محفظه موتور هستند.

مایع خنک‌کننده
همانند اکثر مایعات ضروری ذکر شده، مایع خنک‌کننده که با عنوان ضدیخ هم شناخته می‌شود تقریباً در تمامی خودروها حتی وسایل نقلیه برقی نیز بکار رفته است. وظیفه این مایع عبور از کانال‌های مختلف درون موتور، جذب گرما و دور کردن آن از قطعات حساس است. مایع خنک‌کننده در واقع ترکیبی از ضدیخ و آب بوده و یکی از اجزای سیستم خنک کاری خودرو به شمار می‌رود. سرویس کردن سیستم خنک کاری خودرو شامل تعویض مایع خنک‌کننده و بررسی قطعات مختلف از جمله رادیاتور خواهد بود. این کار باید هر ۴۵ هزار کیلومتر یک‌بار صورت پذیرد. همچنین بررسی آن با هر بار تعویض روغن‌موتور ایده خوبی خواهد بود.

روغن هیدرولیک فرمان
همه خودروها دارای این روغن نیستند. اگر خودروی شما از فرمان برقی استفاده می‌کند بنابراین نباید درباره روغن هیدرولیک فرمان نگران باشید؛ اما بسیاری از خودروهای تولیدی همچنان به فرمان هیدرولیک مجهز هستند و بنابراین باید از این مایع به منظور نرمی فرمان استفاده کنند. روغن موردبحث هم همانند روغن ترمز از نوع هیدرولیکی است و برای ایجاد فشار بکار می‌رود. سیستم فرمان خودرو از مایع تخت فشار برای کمک به چرخش راحت‌تر فرمان استفاده می‌کند. روغن هیدرولیک فرمان معمولاً قرمز رنگ است. تعویض این روغن معمولاً هر ۶۰ تا ۱۲۰ هزار کیلومتر یک‌بار انجام می‌شود. بررسی آن نیز کار راحتی بوده و کافی است به مخزن آن نگاه کرده و از پر بودنش اطمینان حاصل کنید.

روغن دیفرانسیل
اگر از هر مکانیکی درباره مایع ضروری خودرو که کمترین علاقه را به آن دارند سؤال کنید احتمالاً پاسخ اکثر آن‌ها روغن دیفرانسیل خواهد بود. این روغن بسیار غلیظ بوده و بوی بسیار بدی دارد و اگر لباس به آن آغشته شود تمیز کردنش بسیار سخت خواهد بود؛ اما روغن دیفرانسیل برای خودروهایی که از آن استفاده می‌کنند بسیار مهم است چراکه وظیفه روان کاری دنده‌های داخل دیفرانسیل را بر عهده دارد. دیفرانسیل قطعه‌ای بسیار پیچیده است که قدرت موتور را به چرخ‌ها می‌رساند و اجازه می‌دهد آن‌ها با سرعت‌های مختلفی بچرخند. البته بررسی و تعویض روغن دیفرانسیل کار آسانی است و بسیاری از آن‌ها دارای پیچ تخلیه و تزریق هستند. به منظور بررسی سطح و کیفیت این روغن کافی است پیچ تزریق را باز کنید. اگر روغن بیرون آید به معنی پر بودن دیفرانسیل از روغن خواهد بود. اگر روغنی بیرون نیامد باید با انگشت میزان آن را حدس بزنید. درصورتی‌که اصلاً انگشتتان روغنی نشد باید روغن دیفرانسیل را به آن اضافه کنید. تخلیه روغن کثیف نیز نیازمند باز کردن پیچ تخلیه خواهد بود.