بسیاری از رانندگان متوجه این موضوع نیستند اما عادات و روش‌های رانندگی تأثیر بسیار زیادی روی مصرف سوخت وسیله نقلیه دارند. هم‌اکنون بسیاری از کارشناسان دنیای خودرو درباره روش‌های کاهش مصرف سوخت خودرو صحبت می‌کنند و یکی از رایج‌ترین توصیه آن‌ها، پر کردن باک خودرو در ساعات اولیه روز است. به عقیده آن‌ها زمانی که بنزین خنک‌تر است تراکمش در جایگاه سوخت نیز بیشتر خواهد بود و شما در ساعات اولیه صبح سوخت بیشتری را به دست خواهید آورد. متأسفانه این فقط یک افسانه است چراکه بنزین در مخازن زیر زمینی ذخیره می‌شود یعنی جایی که دمای آن کاملاً پایدار است و بنزین زدن در اول صبح تفاوت چندانی با ساعات دیگر ایجاد نخواهد کرد.

توصیه مشهور دیگر کارشناسان استفاده از افزودنی‌ها و دستگاه‌های کاهش مصرف سوخت بوده اما واقعیت این است که اکثر این مواد و دستگاه‌ها کار نمی‌کنند. آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا EPA بیش از ۱۰۰ نمونه از محصولات یاد شده را بررسی کرده و فهمیده که اکثرشان بی‌فایده هستند و حتی برخی از آن‌ها به سیستم کنترل آلایندگی خودروها آسیب وارد می‌کنند؛ بنابراین بجای صرفه‌جویی در مصرف سوخت و هزینه‌ها، بسیاری از این روش‌های کاهش مصرف سوخت در درازمدت منجر به خالی شدن بیشتر جیب رانندگان می‌شوند.

با این تفاسیر، بهترین روش برای کاهش مصرف سوخت حین رانندگی چیست؟ همه‌چیز به طرز رانندگی شما بستگی دارد. ما می‌دانیم که حفظ سرعت مناسب و شتاب گیری نرم و آرام به کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند اما برخی رانندگان ادعا دارند برخی تکنیک‌های رانندگی همچون خلاص کردن ماشین حین حرکت و استفاده از ترمز موتور به کاهش هزینه‌ها کمک خواهد کرد. آیا این روش‌ها واقعاً تفاوتی ایجاد می‌کنند؟ با ادامه مقاله همراه ما باشید تا بدانید چرا خلاص کردن خودرو می‌تواند خطرناک باشد و ترمز موتور چگونه به عنوان یک جایگزین مؤثرتر عمل می‌کند. همچنین در این متن به برخی روش‌های کارا برای مدیریت مصرف سوخت وسیله نقلیه اشاره می‌کنیم.

تفاوت بین خلاص کردن ماشین و ترمز موتور در چیست؟
خلاص کردن ماشین و ترمز موتور دارای یک هدف مشترک هستند. هر دو روش به منظور کنترل سرعت خودرو بدون استفاده از پدال ترمز بکار می‌روند اما طرز استفاده از آن‌ها کاملاً متفاوت است. خلاص کردن زمانی صورت می‌گیرد که شما با فشردن پدال کلاچ گیربکس را در حالت خلاص قرار دهید. با این کار ارتباط بین پیشرانه و چرخ‌ها قطع می‌شود و خودرو با هیچ مقاومتی از سوی پیشرانه مواجه نیست. با اینکه برخی رانندگان معتقدند این کار باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌شود اما خودروی شما همچنان از بنزین برای روشن نگه داشتن و درجا کار کردن پیشرانه استفاده می‌کند.

اما ترمز موتور به معنی کاهش سرعت خودرو در حین رانندگی با برداشتن پا از روی پدال گاز است و زمانی صورت می‌گیرد که خودرو همچنان در دنده قرار دارد. در این روش پیشرانه همچنان با چرخ‌ها ارتباط داشته و مقاومت طبیعی آن به کنترل سرعت خودرو کمک می‌کند. این روش به‌طور نسبی روی کاهش مصرف سوخت تأثیر دارد زیرا هم پای راننده روی پدال گاز نیست و هم خودرو در دنده است که ارسال سوخت و هوا به پیشرانه را متوقف می‌کند. با خلاص کردن ماشین در دنده شما در واقع کنترل کمتری روی آن خواهید داشت زیرا پیشرانه ارتباطی با چرخ‌ها ندارد و نمی‌تواند به‌طور مستقیم سرعت خودرو را کاهش یا افزایش دهد؛ اما ترمز موتور باعث کنترل بهتر شما روی سرعت خودرو مخصوصاً در زمان حرکت در سرازیری می‌شود. این روش همچنین استهلاک ترمزها را کاهش می‌دهد چراکه میزان استفاده از ترمزها کمتر خواهد بود. از طرف دیگر به خاطر درگیر بودن پیشرانه، در صورت نیاز می‌توان سریعاً شتاب گرفت.

باید به این نکته اشاره کنیم که خلاص کردن ماشین حین حرکت بسیار خطرناک است. در شرایط اضطراری شاید شما نیازمند شتاب گیری فوری برای دوری از خطر باشید اما اگر گیربکس در حالت خلاص قرار داشته باشد تأخیری در انتخاب دنده مناسب صورت می‌گیرد و حتی یک یا دو ثانیه تأخیر در شرایط خطرناک می‌تواند مرگ و زندگی را تعیین کند. خلاص کردن همچنین روی هندلینگ و فرمان پذیری خودرو نیز تأثیر دارد و به همین خاطر در همه دستورالعمل‌های رانندگی ایمن و دفترچه راهنمای خودروها، به رانندگان درباره عدم خلاص کردن خودرو حین رانندگی هشدار داده شده است.

بجای این روش می‌توان از ترمز موتور در زمان حرکت در شیب‌های کم و یا رسیدن به تقاطع‌ها استفاده کرد. اگر به‌طور مداوم از ترمزها استفاده کنید احتمال داغ کردن و از دست رفتن کارایی آن‌ها وجود خواهد داشت؛ اما برداشتن پا از روی پدال گاز و اجازه دادن به پیشرانه برای کاهش سرعت خودرو می‌تواند روش بهتری برای کاهش مصرف سوخت و کاهش استهلاک سیستم ترمز باشد. زمان استفاده از ترمز موتور باید از دنده مناسب بهره گرفت. معکوس دادن به دنده‌ سنگین‌تری که با سرعت خودرو هماهنگ است مقاومت پیشرانه را افزایش داده و به‌طور مؤثرتری سرعت خودرو را کاهش می‌دهد. البته نباید در سرعت‌های بالا از دنده‌های خیلی سنگین استفاده کرد زیرا فشار زیادی به گیربکس و پیشرانه وارد می‌کند. برخی خودروهای گیربکس اتوماتیک دارای حالت دستی یا تنظیماتی همچون L و S هستند که به شما در استفاده از ترمز موتور کمک می‌کنند. برای آگاهی از چگونگی به‌کارگیری این ویژگی‌ها حتماً باید دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید.

روش‌های مؤثرتر برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت
روش‌های زیادی برای کاهش مصرف سوخت خودرو حین رانندگی وجود دارد اما اکثر آن‌ها مؤثر نیستند. آنچه که واقعاً تفاوت ایجاد می‌کند سبک رانندگی است. اول اینکه از رانندگی پرشتاب و خشن خودداری کنید. شاید فکر کنید فشردن شدید پدال گاز باعث می‌شود سریع‌تر به مقصد برسید اما در واقع شما فقط سوخت را هدر می‌دهید؛ بنابراین تلاش کنید با سرعت مناسب حرکت کرده و از شتاب گیری و ترمزهای سنگین پرهیز کنید. هر باری که ترمز را فشار داده یا تخت گاز حرکت می‌کنید، پیشرانه مجبور است سخت کار کنید تا دستورات شما عملی شود و همه این موارد می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت تا ۳۰ درصد شود.

توصیه دیگر این است که لاستیک‌های خودرو را به‌طور مداوم بررسی کرده و مطمئن شوید فشار باد آن‌ها در بازه مطلوبی قرار دارد. در صورت تجهیز خودرو به سیستم پایش فشار باد لاستیک‌ها، کاهش یا افزایش غیرعادی فشار باد لاستیک به اطلاع راننده می‌رسد و در اسرع وقت باید نسبت به تنظیم باد آن‌ها اقدام کرد. کاهش فشار باد لاستیک علاوه بر اینکه روی سواری خودرو تأثیر می‌گذارد باعث افزایش اصطکاک با جاده شده و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد. نکته بعدی اینکه در روزهای گرم سال باید از کولر استفاده کرد. زمانی که در حال رانندگی با سرعت بیش از ۸۰ کیلومتر در ساعت هستید، روشن کردن کولر روش بهتری نسبت به باز کردن پنجره‌ها خواهد بود چراکه باز کردن پنجره در سرعت بالا درگ ایجاد می‌کند و با برهم زدن راندمان آیرودینامیکی خودرو مصرف سوخت آن را افزایش می‌دهد. نهایتاً باید گفت از وزن غیرضروری درون خودرو باید کاست. هرچه خودرو سنگین‌تر باشد سوخت بیشتری می‌سوزاند. این تغییرات ساده اما مؤثر می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی مصرف سوخت و هزینه‌ها را کاهش دهند.